Acht praktische tips over ventileren

De richtlijnen voor ventileren in tijden van corona bieden nog geen houvast voor gebouwbeheerders. Acht praktische tips.

Het zijn voorlopige tips want er is nog veel onzekerheid over hoeveel verse lucht er nodig is om de overdracht van corona te beperken. Vooralsnog adviseert het RIVM zich te houden aan de normen van het Bouwbesluit 2012, maar oudere gebouwen van voor 2012 voldoen hier vaak niet aan. Daarbij hanteert de ARBO andere, soms strengere normen, en die wijken ook weer af van de NEN 1087 voor nieuwbouw en NEN 8087 voor bestaande bouw. Ook hanteren de normen verschillende maten; per persoon of per vloeroppervlak. En voor scholen gelden weer andere normen dan voor bijvoorbeeld sport, theaters, bibliotheken en buurthuizen. Ga er maar aan staan.

Te lage norm

Over de toereikendheid van de normen is ook nog veel discussie. Volgens diverse experts zijn de normen al jarenlang te laag, ook buiten coronatijd. Welke norm wel houvast biedt is niet helder. Wat wel helder is, is dat als alle gebouwen aan de ventilatienorm uit het Bouwbesluit 2012 moeten voldoen, veel gebouwen niet op dezelfde wijze als voor corona kunnen worden gebruikt. Daarom hebben sommige scholen besloten om minder leerlingen in een lokaal te plaatsen (minder volle klas).

Wintermaanden

Het is nog maar de vraag of het bij plaatsen en vernieuwen van installaties deze winter een oplossing biedt voor verouderde gebouwen. De verwarming kan de toevoer van verse lucht mogelijk niet aan. En doordat er meer geventileerd en gestookt moet worden gaan de energiekosten omhoog, wat niet past bij de duurzaamheidsdoelen.

Tips en capaciteitcheck

Tussen alle informatie en richtlijnen vanuit verschillende hoeken over ventileren zou je simpele zaken bijna vergeten. Daarom een aantal eenvoudige tips:

Zet airco’s en ventilatoren uit, deze zorgen niet voor verse lucht.
Laat lucht niet recirculeren, ook hier komt geen verse lucht.
Zet ventilatieroosters open, vaak zijn deze afgesloten vanwege ‘tocht’ of omdat het energie bespaart.
Zet ramen en deuren zoveel mogelijk open en lucht de ruimten voor en na gebruik extra goed. Natuurlijke ventilatie het meest snelle en eenvoudige manier om de ventilatie te regelen. Om de ventilatiecapaciteit te berekenen kan je er op basis van de NEN 8087, grofweg van uitgaan van voor 1m3 per uur luchtverversing 4,4 cm2 volledig geopenend raam nodig is. Bij kantel- en kiepramen niet het raam, maar de opening rekenen.
Kunnen de ramen niet open en/of maak je gebruik van een ventilatiesysteem? Zoek dan op internet naar het merk en typenummer van je systeem. Dit levert al snel informatie op over de wijze waarop het systeem werkt en de capaciteit die het systeem theoretisch zou moeten kunnen leveren. Vooral bij gebouwen met een bouwjaar tussen 1992 en 2012 is dit een punt omdat er bij die gebouwen vaak weinig ramen zijn die open kunnen en er vaak onvoldoende mechanische ventilatie aanwezig is.
Check of je systeem naar behoren werkt. Maak hiervoor bijvoorbeeld gebruik van CO2-meters of andere sensoren die de luchtkwaliteit meten of gebreken bij de ventilatie signaleren. Ga na hoe en door wie de installaties worden onderhouden en voor het laatst zijn bijgesteld.
Bereken aan de hand van de richtlijnen, de capaciteit van je ventilatie en je installatiecheck, hoeveel mensen je maximaal in de ruimte kunt hebben.
Pas het gebruik van je ruimte zo nodig aan en ga in gesprek met de gebouweigenaar, bevoegd gezag, bedrijfsleven en politiek over de normen en manier waarop we in de toekomst op gezonde en duurzame wijze kunnen ventileren, koelen en verwarmen.

Instrueren van gebruikers

Belangrijk aandachtspunt bij het goed ventileren is om gebouwbeheerders, docenten en/of gebruikers goed te instrueren over de wijze van ventileren, zoals het openen van ramen en deuren en hoe om te gaan met bijvoorbeeld de regelkastjes van decentrale units. CO2-meters helpen ook hen om de kwaliteit van de lucht in de gaten te houden.

Landelijk coördinatieteam

Voor het onderwijs komt er een Landelijk Coördinatieteam Ventilatie op Scholen (LCVS), bestaande uit Techniek Nederland (voorzitter), GGD, PO-raad, VO-raad en VNG en een informatieteam via weeropschool.nl. De ambitie is om voor 1 oktober 2020 per school meer duidelijkheid te hebben over de kwaliteit van de ventilatie in scholen plus een actieplan om dit op niveau te krijgen. Bouwstenen pleit er voor ook in andere publieke gebouwen de ventilatienormen en capaciteit te onderzoeken.

Overzicht normen

Voor iedereen die wil weten hoe de normen, waarvan we niet weten of die voldoen, er nu uit zien, onderstaand overzicht zoals we die mochten ontvangen van Gert-Jan ten Hoor van Climate Neutral Building.

Afzuiging op toilet 50 m3 per uur per toilet.

Verspreiding

Virussen verspreiden zich vanaf de bron (besmet persoon) via drager waaronder druppels, speeksel, stof of aerosolen door de lucht. Bepalend voor het risico op besmetting zijn de afstand tussen mensen, het aantal mensen in een ruimte (bezetting), het soort activiteit (zingen, sporten), de tijdsduur waarin mensen zich in de ruimte bevinden en de kwetsbaarheid van mensen.

Meedoen?

Dat kan. Word partner van Bouwstenen en maak elkaar wijzer op het gebied van ventilatie.

Zo doen we bijvoorbeeld onderzoek naar de gevolgen van corona op korte en lange termijn en organiseren we diverse netwerkbijeenkomsten waar dit onderwerp ter sprake komt.

Heb je zelf relevante informatie waar we wijzer van worden? Stuur die dan naar nieuws@bouwstenen.nl.